قیر معدنی یا گیلسونایت، هیدروکربن خالصی است با دمای ذوب بین 160 تا 220 درجه سانتیگراد که در معادن قیر طبیعی یافت میشود و در واقع نفت خام سخت شده است. گیلسونایت به دلیل داشتن پایه مشترک نفتی، به آسانی با قیر حاصل از نفت خام (قیر پالایشگاهی) قابل ترکیب است.
گیلسونایت در معادن زیرزمینی به صورت مادهای سیاه و سخت با سطحی براق یافت میگردد. با توجه به شکنندگی این ماده، کاربرد آن اغلب بهصورت پودر است که رنگ قهوهای تیره تا سیاه دارد. امروزه این ماده در بیش از 160 کاربرد استفاده میشود.
وجود ترکیبات نیتروژندار در گیلسونایت، قابلیت چسبندگی بالایی به آن میبخشد و در عین حال مقاومت آن در برابر اکسیداسیون را افزایش میدهد. بررسیها نشان میدهد که افزودن 5 تا 15 درصد گیلسونایت به قیر، موجب افزایش قابل توجه سختی و مقاومت آن در برابر تغییر شکل، همراه با تاثیر قابل ملاحظهای بر گرانروی و کشسانی میگردد.
تحلیل و آنالیز گیلسونایت به دو شکل فیزیکی و شیمایی و همچنین دو روش مخرب و غیرمخرب صورت میگیرد. از طریق آزمایش XRF و XRG، عناصری از قبیل دمای نرمی، مقدار سولفور و عناصر مضر، نرمی و سختی، درصد کربن و رطوبت بررسی میشوند.
این مجموعه گیلسونایت سفارش داده شده از معادن را به کارخانه منتقل و سپس توسط نیروی متخصص، مورد نمونهبرداری قرار میدهد. در ادامه نمونههای مورد نظر به واحد کنترل کیفیت شرکت، جهت تعیین کیفیت ارسال میشود. پس از تایید توسط کارشناسان این واحد، گیسونایت سفارشی به واحد فرآوری فرستاده شده و عملیات فرآوری بر روی آن، بنا به نیاز مشتری انجام و به سالن بستهبندی انتقال داده میشود. در سالن بستهبندی بر حسب درخواست مشتری، یکی از انواع بستهبندی شکیل و مقاوم انتخاب و سپس گیلسونایت بستهبندی شده جهت خروج از کارخانه آماده میشود.
دانهبندی گیلسونایت با توجه به مورد استفاده آن از مش 10 شروع میشود. مش 10 با دستگاه آسیاب چکشی تولید میشود که تا مش 100 هم قابلیت تولید دارد؛ ولی در خصوص مش 100 تا مش 400 از آسیاب ریموند، بال میل یا هردو با ایرسپریتور استفاده میشود. برای مش 400 تا مش 600 هم از جت میل کمک میگیرند. سایز معمولی که مورد استقبال خریداران قرار میگیرد، مش 200 است.
علاوه بر پودر میکرونیزه با قطر 80 تا 400 مش، شرکت بسته به درخواست مشتری، قابلیت تولید گیلسونایت کلوخه با درصد خاکستر صفر تا 25 درصد و گیلسونایت گرانوله با قطر 30 تا 40 مش را نیز دارد.